TA STRONA UŻYWA CIASTECZEK
Dowiedz się więcej o celu ich używania w przeglądarce. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki
Ks. prof. ndzw. dr hab. Tadeusz FITYCH (ur. 1948) prezbiter archidiecezji wrocławskiej (św. kapł. 1974; prałat J. ŚW. 1993) oraz świdnickiej (od XI 2006; kan. Kapituły w Kłodzku), członek szeregu towarzystw naukowych w Polsce, Niemczech, Republice Czeskiej; historyk dziejów teologii, dyplomacji, kultury i duchowości; specjalista w dziedzinie dyplomacji watykańskiej, od kilku lat w czterech krajach Europy Środkowej prowadzi badania nad małą architekturą sakralną (także karnerami i dzwonniczkami).
Absolwent Papieskiego Wydziału Teologicznego (PWT) we Wrocławiu (1974) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (doktorat 1983 r.). Adiunkt i sekretarz generalny PWT we Wrocławiu w latach 1985-2003. Od 1986 r. współpracownik Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie; prowadził studia i prace badawcze m.in. na uniwersytetach włoskich, niemieckich i austriackich (1986-1988 i 2001-2008). Pomysłodawca, współzałożyciel i wiceprezes Federacji Bibliotek Kościelnych “FIDES” (1991). Uczestnik Synodu Biskupów (Rzym 1991); współpracownik Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE; 1993-2001 – jako sekretarz prezydenta CCEE, służba półdyplomatyczna). Posługa duszpasterska i praca naukowo-badawcza w pilotażowym osiedlu ekumenicznym - Ökumenische Lebenszentrum Ottmaring k/Augsburga (2001-2005).
Członek "II-giej" polskiej wyprawy naukowej - nawiązującej do inicjatywy PAU - do spraw krytycznej edycji akt nuncjatury polskiej (Rzym 1986-1988). Prelegent i uczestnik licznych kongresów krajowych i zagranicznych. Opublikował szereg książek oraz ponad 450 artykułów i recenzji (od 2006 r. poprzez ok. 150 przyczynków przybliża dzieje i kulturę religijną Kudowy-Zdroju i ZK). Jest autorem wystaw i fotografii. Po 15-letniej służbie Kościołowi w Europie, zamieszkał w Kudowie-Zdroju. Należy do grona ponad 170 osób z kręgu ludzi nauki, kultury, sztuki i biznesu, którzy otrzymali certyfikat „Asylum Glacense” i zamieszkali na Ziemi Kłodzkiej.
Jest autorem plakatów, fotografii i wystaw. Niezwykle wysoko ocenili eksperci i naukowcy wystawę (i jej album oraz dwie witryny internetowe): “Boże Młyny” krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu kudowsko-nachodzkim (na tropach dziedzictwa kulturowego Ziemi Kłodzkiej), Kudowa-Zdrój (maj 2009) oraz jej zmodyfikowane wydanie w wersji niemieckiej „Gottes Mühlen” (kwiecień 2010). W początkowym okresie – zaledwie półtora roku, obie wersje były prezentowane na Dolnym Śląsku i w Dolnej Austrii, miały aż 26 ekspozycji, a obejrzało je ponad 52 tys. osób w tym ok. 2,5 tys. Niemców, Austriaków i Czechów.
Praca naukowowo-wystawiennicza i popularyzacja kultury ziemi kłodzkiej oraz jej wybitnych przedstawicieli doczekała się wyróżnienia Autora BM I GM - ks. prof. Tadeusz Fitycha także i Polsce m.in. Odznaką Za Zasługi dla Kultury Dolnego Śląska (2017), jak też odznaczenia przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019).
1. PODSTAWOWE DANE BIOGRAFICZNE
(ur. 23 I 1948 w Nowej Soli n/Odrą (Ziemia Lubuska, w dawnych granicach arch. wrocławskiej), historyk dziejów teologii, dyplomacji, kultury i duchowości; specjalista w dziedzinie dyplomacji watykańskiej, członek szeregu towarzystw naukowych w Polsce, Niemczech, Republice Czeskiej; prezbiter archidiecezji wrocławskiej (V 1974), świdnickiej (od XI 2006), prałat J. Św. (1993), kanonik gremialny kapituły kłodzkiej (VIII 2016); podporucznik rezerwy Wojska Polskiego (I 2017); wysoko ceniony za dorobek naukowo-wystawienniczy (w 2011 r. za wystawę BM i GM przez Fundację Współpracy Polsko –Niemieckiej), wyróżniony m.in. Odznaką Za Zasługi dla Kultury Dolnego Śląska (2017), a przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019).
Absolwent Papieskiego Wydziału Teologicznego (PWT) we Wrocławiu (1974) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (doktorat 1983 r.). Adiunkt i sekretarz generalny PWT we Wrocławiu w latach 1985-2003. Od 1986 r. współpracownik Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie; prowadził studia i prace badawcze m.in. na uniwersytetach włoskich, niemieckich i austriackich (1986-1988 i 2001-2008). Pomysłodawca, współzałożyciel i wiceprezes Federacji Bibliotek Kościelnych “FIDES” (1991). Uczestnik Synodu Biskupów (Rzym 1991); współpracownik Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE; 1993-2001 – jako sekretarz prezydenta CCEE, służba półdyplomatyczna i ekumeniczna – więcej: zob. poniżej artykuł: „Osiem lat służby dla jedności Wieczernika Europy”). Posługa duszpasterska i praca naukowo-badawcza w pilotażowym osiedlu ekumenicznym - Ökumenische Lebenszentrum Ottmaring k/Augsburga (2001-2005).
Członek "II-giej" polskiej wyprawy naukowej - nawiązującej do inicjatywy PAU - do spraw krytycznej edycji akt nuncjatury polskiej (Rzym 1986-1988). Prelegent i uczestnik licznych kongresów krajowych i zagranicznych. Opublikował szereg książek oraz ponad 400 artykułów i recenzji. Jest autorem wystaw i fotografii dokumentalnych oraz artystycznych. Po 15-letniej służbie Kościołowi w Europie, zamieszkał w Kudowie Zdroju. Należy do grona ponad 150 osób z kręgu ludzi nauki, kultury, sztuki i biznesu, którzy otrzymali certyfikat „Asylum Glacense” i zamieszkali na Ziemi Kłodzkiej.
2. KATEGORIE I LICZBA PUBLIKACJI
Opublikował szereg książek oraz ponad 450 artykułów i recenzji. W tym ponad 120 w miesięczniku „Ziemia Kłodzka (w okresie 2009-2020), w tym ponad 100 recenzowanych i popularnonaukowych artykułów nt. bł. ks. Gerharda Hirschfeldera oraz 40 przyczynków nt. kultury ziemi kłodzkiej.
Do najbardziej reprezentatywnych zaliczane są m.in. takie oto pozycje książkowe:
Trójca Stworzona - nauka o Św. Józefie na Śląsku, Towarzystwo Naukowe KUL Lublin 1990, ss.: 299; w tym: 2 fot. , 1 rys., streszczenia i spisy treści w języku angielskim, włoskim, francuskim i niemieckim.
Kościół milczenia dzisiaj. Wypowiedzi biskupów Czech i Moraw w pięć lat po odzyskaniu wolności, Nowa Ruda-Praga 1995 [książka dokument, pierwsza monografia nt. Kościoła w Rep. czeskiej po upadku komunizmu].;
Giovanni Battista Lancellotti (1622-1927); Acta Nuntiaturae Polonae, t. XXII/1, PAU Kraków 2000.
Struktura i funkcjonowanie nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego (1622-1627), WNUO Opole 2005 [synoptyczna edycja podstawowych dokumentów nuncjusza; priorytetowa w wymiarze Europy metoda i synteza organizacji nuncjatury w „złotym okresie” rozwoju dyplomacji watykańskiej].
“Boże Młyny” krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu kudowsko-nachodzkim (na tropach dziedzictwa kulturowego Ziemi Kłodzkiej. Album wystawy), Kudowa Zdrój 2009; [2 naukowe recenzje wydawnicze, został wydany w języku polskim i niemieckim; jest efektem realizacji autorskiego projektu badawczego: (1.) – Ks. G. H. obrońca wiary, sacrum i symboli religijnych].
List Boga Kudowa Zdrój. Błogosławiony ksiądz Gerhard Hirschfelder heros ducha Ziemi Kłodzkiej, Czermna 2015.
Błogosławiony Ksiądz / Seliger Kaplan Gerhard Hirschfelder, Nowa Ruda – Kudowa Zdrój 2016.
Na straży sacrum i kultury ziemi kłodzkiej, Kudowa Zdrój, Czermna 2018 (Ludzie, dzieje i kultura ziemi kłodzkiej, 1).
Ks. Gerhard Hirschfelder męczennik nazistowskiego systemu, Kudowa Zdrój, Czermna 2018 (Ludzie, dzieje i kultura ziemi kłodzkiej,2).
W przygotowaniu publikacje książkowe, m.in. w serii wydawniczej „ Ludzie, dzieje i kultura ziemi kłodzkiej”:
3 - Ks. Gerhard Hirschfelder a Ruch Szensztacki.
4 - Kudowska pisarka Anna Bernard – ikona kultury.
5 - 10 lat wystawy „Boże Młyny”.
6 - Dzwony. Odgłos wieczności, znaczące ogniwo religii i cywilizacji.
7 – Sacrum ziemi kudowskiej. Mikrosanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Zielonej Dolinie.
8 - Szopki – betlejemy ziemi kłodzkiej.
9 - Czermna – starówka Kudowy Zdroju.
10 – Kluczowe postacie Czermnej – „stolicy” czeskiego zakątka.
3. TEMATY BADAWCZE ZAGADNIENIA DYDAKTYCZNE
Obejmują m.in. zagadnienia: dzieje nowożytnej dyplomacji (zwłaszcza dyplomacji watykańskiej i polskiej XVII- XX w.; misji, organizacji i funkcjonowaniu dyplomacji watykańskiej w jej „złotym okresie” rozwoju oraz w czasach nowożytnych); współpraca Kościoła i instytucji europejskich na rzecz tożsamości, integracji i zjednoczenia kontynentu; naukę o państwie i Kościele; paradygmaty Europy i jej integracji; komunikacja społeczna; etyczno-moralne podstawy życia społecznego; etyczne i religijne systemy wartości a postmodernistyczne przemiany cywilizacyjne; współpraca Kościoła katolickiego i instytucji europejskich na rzecz tożsamości, integracji i zjednoczenia naszego kontynentu; europeizacja administracji publicznej w Unii Europejskiej; społeczna odpowiedzialność administracji publicznej w Unii Europejskiej; dziejów teologii, kultury i duchowości na Dolnym Śląsku (aktualnie - ze szczególnym uwzględnieniem ziemi kłodzkiej); w ostatniej dekadzie Autor opracował nowatorską metodę i prowadził kompleksowe badania nad małą architekturą sakralną (w tym także karnerów i ossariów) i sacrum w krajobrazie krajów Europy Środkowej (Polski, Czech, Austrii i Włoszech).
4. BIOGRAMY W LEKSYKONACH:
- Grzegorz Polak, Kto jest kim w Kościele? Osoby sprawujące kluczowe funkcje w Kościele katolickim w Polsce. (Stan na dzień 1 stycznia 1996r.), KAI Warszawa 1996, s. 92;
- Józef Mandziuk, Słownik Księży Pisarzy Archidiecezji Wrocławskiej 1945 - 1992, Warszawa 1997, s. 92 - 95;
- Grzegorz Polak, Kto jest kim w Kościele w Polsce? Ekumeniczne "who is who" chrześcijaństwa w Polsce (stan na dzień 15 lutego 1999r.), KAI Warszawa 1999, s. 87 - 88;
- L. Zawadzka (red.), Polak w świecie. Leksykon Polonii i Polaków za granicą, Wydawnictwo PAI, Warszawa 2001, s. 80;
- Słownik Polonii Świata (W służbie Bogu i ludziom), Paryż 2002;
- Polscy i polskiego pochodzenia kapłani, zakonnicy i siostry zakonne pełniący posługę w różnych krajach świata. Oficyna Wydawnicza Kucharski Toruń 2002, s. 62, 63.
- Twórcy wizerunku Polski, Warszawa 2002, s. 47-48 (Złote Myśli Ludzi Wielkiego Serca, Umysłu, Talentu, t. 2);
- I. Dec (red.) 300 lat Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. Zarys historii i pracownicy naukowi PWT we Wrocławiu, Wrocław 2002, s. 193;
- Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu 1968 - 2002. Pracownicy naukowo - dydaktyczni, Wykaz prac dyplomowych. Sympozja. Działalność Wydawnicza, red. I. Dec, Wrocław 2002, s. 273 - 281.
- W. M. Zarębczan, Polacy w Watykanie: instytucje i urzędy oraz Polacy w nich pracujący: historia i współczesność, Pelplin 2004, s. 410-411.
- Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, red. J. Laska, M. Kowalcze, t. 4 Kłodzko-Nowa Ruda 2011, s. 243.
- Jan Walkusz, Sekcja Historii Kościoła w Polsce 1964-2016, Wydawnictwo "Bernardinum” Pelplin 2016, s. 142-143.
5. WITRYNY INTERNETOWE:
www.fitych.org [w wersji polskiej, włoskiej, niemieckiej i angielskiej zawiera bogaty materiał na temat życia i działalności kościelnej oraz naukowo - badawczej także na forum europejskim].
http://www.boze-mlyny.eu/organizator-PL/ [autorska witryna internetowa nt. wystawy „boże młyny” w wersji polskiej i niemieckiej].
Spis treści
Studia wyższe i specjalizacja naukowa
W latach 1967–1974 studiował na Papieskim Wydziale Teologicznym oraz w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu.
W latach 1968–1970 służył w kleryckiej jednostce wojskowej w Bartoszycach [1].
25 maja 1974 otrzymał święcenia prezbiteratu we Wrocławiu z rąk ks. prof. bp. Wincentego Urbana. W okresie 1974–1975 pracował jako wikariusz w parafii pw. św. Jacka w Legnicy. Lata 1975–1980 stanowiły okres studiów specjalistycznych Instytucie Historii Kościoła na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim[2] i prezentacji zdobytych efektów badań m.in. na międzynarodowym kongresie w Montrealu (1980)[3]. W 1977 otrzymał tytuł licencjata (rzymskiego), a w 1983 doktora teologii KUL w Lublinie[4].
Działalność kościelna
Działalność na polu nauki i kultury
Profesor czynny na kilku uczelniach wyższych w Polsce (m.in. na Wydziale Politologii w Wyższej Szkole Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu; Wydziałach Nauk Społecznych i Zdrowia oraz Zarządzania i Administracji WWSZiP w Wałbrzychu; Dolnośląskiej Wyższej Szkole Służb Publicznych ASESOR we Wrocławiu [10], Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu oraz w Wyższym Seminarium Duchownym w Świdnicy (afiliowanym do PWT we Wrocławiu).
Historyk dziejów teologii, kultury i duchowości; specjalista w dziedzinie dyplomacji watykańskiej, od kilku lat w czterech krajach Europy Środkowej prowadzi badania nad małą architekturą sakralną [11]. Członek szeregu towarzystw naukowych w Polsce, Niemczech, Austrii, Włoszech i Czechach. Prelegent i uczestnik kongresów krajowych i zagranicznych. Opublikował szereg książek oraz ponad 450 artykułów i recenzji. Jest autorem wystaw, fotografii dokumentalnych i artystycznych oraz materiałów edukacyjnych.
Wybrane publikacje nt. dyplomacji watykańskiej
Pozycje książkowe:
- T. F., Giovanni Battista Lancellotti (1622-1927); Acta Nuntiaturae Polonae, t. XXII/1, PAU Kraków 2000.
- T. F., Struktura i funkcjonowanie nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego (1622-1627), WNUO Opole 2005 [synoptyczna edycja podstawowych dokumentów nuncjusza; nowatorska skali Europy metoda, integralna analiza i synteza działalności nuncjatury potrydenckiej w „złotym okresie” rozwoju dyplomacji watykańskiej].
Artykuły:
- T. F., Instrukcja Początkowa Giovanniego Battisty Lancellottiego, 31-szego nuncjusza, "ABMK" 73(2000) s. 145-213.
- T. F., Personel i organizacja nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego, 31-szego nuncjusza apostolskiego w Polsce, "Saeculum Christianum" 8(2001) nr 1, s. 41-80.
- T. F., Początki Misji Dyplomatycznej Giovanniego Battisty Lancellottiego, 31-szego nuncjusza apostolskiego w Polsce (1622-1627), "Roczniki Teologiczne KUL" 46(1999) z. 4, s. 79-118.
- T. F., Rekomendacje Zygmunta III Wazy w sprawie kardynalatu Giovanniego Battisty Lancellottiego nuncjusza apostolskiego w Polsce w latach 1622-1627, "Nasza Przeszłość" (1999) t. 91, s. 171-206.
- T. F., Osobowość i prestiż prałata Giovanniego Battisty Lancellottiego nuncjusza apostolskiego w Polsce (1622-1627), "Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego" 20(2000), s. 299-330.
- T. F., Charakterystyka biskupów polskich w okresie nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego i Onorato Viscontiego (lata 1622 -1636), "Częstochowskie Studia Teologiczne" 28(2000) s. 257-278.
- T. F., Korespondencja dyplomatyczna Giovanniego Battisty Lancellottiego Nuncjusza Apostolskiego w Polsce w latach 1622-1627, Poznańskie Studia teologiczne" X (2001), s. 253-328.
Działalność na ziemi kłodzkiej
Po 15-letniej nieobecności w Polsce, spowodowanej pracami badawczymi i służbą Kościołowi w Europie w obszarze CCEE, latem 2006 r. zamieszkał w Kudowie-Zdroju (pracownia naukowa mieści się w monumentalnej plebanii parafii św. Bartłomieja Ap; nb. z racji podpisania koalicji w dniach 9–29 czerwca 1813 r. rezydował w niej napoleońskiej król pruski Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern na plebanii w Czermnej r.) [12].
Należy do grona ponad 150 osób z kręgu ludzi nauki, kultury, sztuki i biznesu, którzy otrzymali certyfikat „Asylum Glacense” i zamieszkali na ziemi kłodzkiej (przez liczne wieki region ten nosił przydomek: „Kraina Pana Boga i Maryi”). Od 550 lat istniało tu jedno z 200 hrabstw Europy, a przy tym największe i pod pewnymi względami, najpiękniejsze krajobrazowo oraz wyjątkowo bogate w dziedzictwo religijno-kulturalne[13].
Od roku 2006, po inkardynacji do diecezji świdnickiej, prowadzi prace naukowe i publicystyczne oraz zajęcia dydaktyczne w kraju i za granicą, a rezyduje w parafii pw. św. Bartłomieja w Kudowie-Zdroju.
2007-2019 – Podejmował autorskie projekty badawcze, wystawowe, edukacyjne, edytorskie i społeczne. Pierwszoplanowe z nich to:. 1 - Miasto Kudowa Zdrój. Tożsamość historyczno- kulturalna: dialog, wymiana darów, integracja, kultura, odpoczynek, promocja; 2 – „Boże Młyny” - krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu kudowsko-nachodzkim (na tropach dziedzictwa kulturowego Ziemi Kłodzkiej); 3 - Ksiądz Gerhard Hirschfelder obrońca wiary, sacrum i symboli religijnych - heros ducha ziemi kłodzkiej; 4. - Ksiądz Gerhard Hirschfelder a Ruch Szensztacki; 5. - seria wydawnicza „Ludzie, dzieje i kultura ziemi kłodzkiej”; 6 - „Sapientia” Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kłodzkiej (eryg. w 2010 r.); 7- Via sacra Kudowy-Zdroju, spacery z kulturą; 8 – Przewodnik szlaku bł. ks. Gerharda Hirschfeldera(Etap: Wambierzyce – Kudowa-Zdrój, Czermna).
2009–2010,na bazie nowoczesnej i znacznie rozbudowanej inwentaryzacji małej architektury zrealizowanej w latach 2007-2009 w Obniżeniu Kudowskim (aż 70 pól opisu danych) powstała cenna synteza nt. znaczenia sacrum w krajobrazie. Nosi ona tytuł: „Boże Młyny” - krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu kudowsko-nachodzkim (na tropach dziedzictwa kulturowego ziemi kłodzkiej). Istnieje jej wersja polska - BM i GM - edycja niemiecka oraz nowoczesna witryna internetowa www.boze-mlyny.eu. Jest to autorska, innowacyjna wystawa planszowa poświęcona kulturze ludowej i przesłaniu 220 krzyży i kapliczek ziemi kudowskiej (z uwzględnieniem szeregu nie uwzględnianych dotychczas w Polsce i Europie kategorii, jak m.in. duchowość, religijność, symbolika zieleni towarzyszącej tego typu obiektem, terminologia, klasyfikacja w aspekcie funkcji sacrum, itd.). Została wykonana w dwu wersjach językowych (ale ma trzy edycje) z nowego typu katalogami, prezentacjami multimedialnymi i publikacjami nt. genezy, sensu i przesłania małej architektury sakralnej; nb. w całej Kotlinie Kłodzkiej jest ponad 5 tys. obiektów MAS). Jej wernisaż odbył się w 1 V 2009 r. w kudowskiej Sali Koncertowej.
Warto tu zauważyć, że w Polsce mamy ok. 115 muzeów i skansenów etnograficznych, niestety w żadnej z tego typu instytucji nie opracowano kompleksowo i integralnie znaczenia i przesłania przydrożnych, krzyży, kapliczek oraz dzwonniczek. Wystawa BM w nowatorski sposób przybliża ziemię kudowską jako przestrzeń sakralną (szczególny typ modlitewnego „kącika Pana Boga” (z istniejącym tu „sakralnym ogrodem maryjnym”), w której nawet w trudnym okresie XVII-XX w. rozwijali się integralnie, formowali, dojrzewali do pełni człowieczeństwa ludzie ewangelicznie nowi, i to w pełnym tego słowa znaczeniu[14]. Nota bene doskonale harmonizuje to z trwającym, od kilkunastu lat, fenomenem renesansu tak prac badawczo-publikacyjnych, jak i restauracyjnych na rzecz małej architektury sakralnej w Europie Środkowej, zwłaszcza w Austrii[15].
Twórca „Bożych Młynów” wypracował nie tylko innowacyjny – integralny sposób prezentowania znaczenia i przesłania krzyży i kapliczek przydrożnych – kulturowych pereł polskiego i europejskiego krajobrazu, ale też inspirował i udzielał konsultacji wielu badaczom z różnych regionów Polski. Ponadto na polu odkrywania bogactwa kulturowego oraz, umacniania tożsamości i rozwoju turystyki kulturowej ziemi kłodzkiej współpracował z kilkoma muzeami, Domami Kultury i szkołami wyższymi (m.in. z Wyższą szkołą Zarządzania „Edukacja” i jej Wydziałem Turystyki w Kłodzku[16]).
Wystawa BM była prezentowana głównie na Dolnym Śląsku (w tym w jedynym w Polsce Muzeum Architektury we Wrocławiu, jak i w Skansenie Etnograficznym w Ochli), a poza granicami Polski w Austrii i Niemczech. Z kolei strona czeska podjęła starania na rzecz wytworzenia wystawy w kolejnej wersji językowej. Sposób inwentaryzacji, wielopłaszczyznowa analiza z uwzględnieniem duchowości poszczególnych stuleci, jak też nowoczesny prezentacji, estetyka i samo przesłanie „Bożych Młynów” spotkało się z pozytywnymi recenzjami naukowców oraz z dużą uwagą muzealników i zwiedzających. W 2011 r. została wyróżniona przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej (nb. zaliczono ją do 20-tu najbardziej dojrzałych projektów spośród 10 tys. zrealizowanych)[17].
W latach 2009-2018 wystawa prezentowana najpierw w wersji pilotażowej, a następnie w dwu edycjach planszowych BM i GM (obie wersje językowe były eksponowane od lata 2010 r. m.in. w barokowym pałacu w Łomnicy k/Jeleniej Góry, jak i w Międzynarodowym Centrum Konferencyjnym należącym do Fundacji „Krzyżowa” k/ Świdnicy), miała 45 stacji czasowych w Polsce, Austrii i Niemczech[18]. Obok wernisaży, wywiadów telewizyjnych i prasowych towarzyszyły jej konferencje i warsztaty edukacyjne. Wystawa wraz z Autorem promowała ziemię kłodzką, polską naukę i nasz kraj poza granicami ojczyzny. W sumie, do jesieni 2020 r. wystawę BM i GM na jej 45 stacjach (na dolnym Śląsku, w Austrii i Niemczech) oraz w ekspozycjach stałych (od stycznia 2019 r. w Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Kudowie-Zdroju, Pstrążnej, a kolejna będzie otwarta w Wambierzycach Śl.) obejrzało ponad 160 tys. osób.
Logiczną konsekwencją urzeczywistniania wymienionych projektów autorskich są liczne publikacje przyczynkowe i książkowe, wystawy i warsztaty kulturowe, prezentacje multimedialne itd. W okresie 2009-2020 opublikował w miesięczniku „Ziemia Kłodzka” ponad 120 artykułów i wywiadów, głównie nt. bł. ks. Gerharda Hirschfeldera (w sumie jest autorem ponad 100 recenzowanych i popularnonaukowych artykułów na jego temat)[19] oraz ok. 60 przyczynków nt. wybitnych postaci i kultury ziemi kłodzkiej.
Publikacje książkowe i autorska seria wydawnicza
- T. F., “Boże Młyny” krzyże i kapliczki przydrożne na pograniczu kudowsko-nachodzkim (na tropach dziedzictwa kulturowego Ziemi Kłodzkiej), Kudowa Zdrój 2009.
- T. F., List Boga Kudowa Zdrój. Błogosławiony ksiądz Gerhard Hirschfelder heros ducha Ziemi Kłodzkiej, Czermna 2015.
- T. F., Błogosławiony Ksiądz / Seliger Kaplan Gerhard Hirschfelder, Nowa Ruda – Kudowa Zdrój 2016.
- T. F., Na straży sacrum i kultury ziemi kłodzkiej, Kudowa Zdrój, Czermna 2018 (Ludzie, dzieje i kultura ziemi kłodzkiej, 1).
- T. F., Ks. Gerhard Hirschfelder męczennik nazistowskiego systemu, Kudowa Zdrój, Czermna 2018 (Ludzie, dzieje i kultura ziemi kłodzkiej,2).
Artykuły
- T. F., Kluczowe decyzje Marii Hirschfelder samotnej matki wybitnego kapłana Ziemi Kłodzkiej, “ZK” (2014) nr 241, s. 24-30.
- T. F., Maryja a wysoka miara życia błogosławionego księdza Gerharda Hirschfeldera, “ZK” (2012) październik nr 220, s. 18-21.
- T. F., Ks. Gerharda Hirschfeldera identyfikacje ze św. Gerardem Majellą, “ZK” (2014) nr 240, s. 20-27.
- T. F., Ks. Gerhard Hirschfelder wybitny przedstawiciel duchowieństwa Ziemi Kłodzkiej, “ZK” (2014) nr 236, s. 27-30.
- T. F., Bł. ks. Gerhard Hirschfelder zrealizowany człowiek trudnych czasów, “ZK” (2015) nr 251, s. 12-17.
- T. F., Bł. ks. Gerhard Hirschfelder i pokłosie bystrzyckiego duszpasterstwa, “ZK” (2015 nr 252-253, s. 12-19.
- T. F., Ks. Gerhard Hirschfelder Prezes Rodziny Kolpinga w Czermnej, “ZK” (2016) nr 261, s. 22-29.
- T. F., Krypto duszpasterstwo ks. Gerharda Hirschfeldera – młodzieżowa wycieczka na zamek Homole, “ZK” (2017) nr 275, s. 20-30.
- T. F., Szensztackie kapliczki, ołtarze i obrazy MTA na ziemi kłodzkiej [Słupiec], „Ziemia Kłodzka” (2019) nr 300-3001/czerwiec-lipiec, s. 23-34.
- T. F., Ks. Gerhard Hirschfelder - świadectwa współwięźniów z KL Dachau, „Ziemia Kłodzka” (2019) nr 294-295/lipiec-sierpień 2019, s. 25-32.
- T. F., Ks. Gerhard Hirschfelder i szensztaccy herosi wiary w KL Dachau, „ZK” (2018) nr 286-287, s. 11-14.
- T. F., Pochylając się nad monografią ks. Gerharda Hirschfeldera autorstwa ks. prof. Hugo Goeke, “ZK” (2011) nr II-III (200-201), s. 12-13.
– T. F., Mistyka Anioła Ślązaka a religijna odnowa Śląska (cz.1), “ZK” (2011) nr 202, s. 26-28, nr (203), s. 10-12.
- T. F., Brzozowie i jego ludowe opowiadania, Brzozowie i jego ludowe opowiadania, „ZK” (2012, nr 214, s. 4-7.
- T. F., Betlejem po Kudowsku, “ZK (2012) nr 213, s. 29-35.
- T. F., Tradycje szopkarstwa a ruchome betlejemy ziemi kłodzkiej, “ZK” (2013) nr 225, s. 12-16.
- T. F., Kaplica Czaszek w Kudowie Czermnej - pionierskie i mistrzowskie dzieło ks. Tomaschka, “ZK” (2016) nr 268-269, s. 14-20.
Dane biograficzne w leksykonach
Linki zewnętrzne
[1] T. Fitych, [wywiad firmowany pseudonimem "Stanisław"] Hubert Schulze – Hobeling, Scheinwerfer für die nächsten Meter, "Neue Stadt" 30(1987) n. 11, s. 20–21; tenże, Służba wojskowa alumnów w PRL, "Chrześcijanin w świecie" XXIV(1994), n. 1, s. 119–135; tenże, Polityka PRL w stosunku do powołań i formacji młodych kapłanów, "Saeculum Christianum" 6(1999) nr 1, s. 55-74;tenże, Cześć i honor żołnierzom i księżom niezłomnym, “Ziemia Kłodzka” (2017) nr 274, s. 26- 32.
[2] Ks. T. Fitych uczestniczył w ogólnopolskim projekcie naukowo-badawczym, który powstał w otoczeniu Ks. Prymasa S. Wyszyńskiego oraz byłych więźniów KL Dachau. Ks. Bp Prof. W. Urban zlecił mu w ramach rozprawy doktorskiej analizę piśmiennictwa w aspekcie doktryny n. t. św. Józefa na Śląsku (XVII-XX w.). Zob. m.in. T. Fitych, Bibliografia Polskich Druków o Świętym Józefie - Najnowsze zestawienie dla okresu 17 i 18 wieku, "Legnickie Wiadomości Diecezjalne" 8(1999), nr 1, s. 101-118; tenże Polska książka o świętym Józefie w XIX wieku, "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne", t. 65 (1996), s. 255-287.
[3] T. Fitych, Saint Joseph et le mariage mystique de I'ame avec la «Trinite cree» selon Bernard Rosa ,"Cahiers De Josephologie" (1984) n. 1, p. 57-77; tenże, Trynitarny egzemplaryzm w nauce o Świętym Józefie u Bernarda Rosy i jego kontynuatorów (część 1) , "Śląskie Studia Historyczno-teologiczne" 18(1985), s. 57-79, [Cz. 2], tamże, t. 19-20 (1986-1987), s. 103-131; tenże, Opactwo cystersów krzeszowskich - czołowy ośrodek śląskiej kontrreformacji, "Sobótka", (1986) n.4, s. 539-559.
[4] Wysoko oceniona rozprawa doktorska p.t. „Trójca Stworzona - nauka o Św. Józefie na Śląsku” została wydana drukiem przez Towarzystwo Naukowe KUL Lublin 1990 (ss. 299).
[5] T. Fitych, O formacji do kapłaństwa we współczesnych uwarunkowaniach [udział w dyskusji polskich delegatów na Synod Biskupów 90], "Ateneum Kapłańskie" 83(1991) nr 491 z. l, s. 34-60; tenże, Kapłan cywilizacji miłości; nowe perspektywy VIII-go Synodu Biskupów (30.IX-28.X.1990) , "Homo Dei" 40(1991) nr 1-2, s. 5-12; Kapłani - w służbie Kościoła Wspólnoty i nowej ewangelizacji , LXI(1993) "Homo Dei", n. 1, s. 3-8.
[6] T. Fitych, Kościół w Europie odkrywa swoją tożsamość. Spotkanie biskupów z Europy Środkowej i Wschodniej. Warszawa, 13-16 X 1994, "Chrześcijanin w Świecie" 25(1994), z. 4, s. 158-180; tenże, Osiem lat służby dla jedności wieczernika Europy, “Ziemia Kłodzka” (2017) kwiecień nr 273, s. 12-17. T. Fitych Kościół milczenia dzisiaj. Wypowiedzi biskupów Czech i Moraw w pięć lat po odzyskaniu wolności, Nowa Ruda-Praga 1995 [książka dokument, pierwsza monografia nt. Kościoła w Rep. czeskiej po upadku komunizmu].
[7] T. Fitych, Centrum Życia Ekumenicznego w Ottmaring - Geneza i rozwój, ,,Perspectiva" 10(2010) nr 2(17), s. 29-59; tenże, Powstanie i rozwój Bractwa Wspólnego Życia (Proces odradzania się życia według rad ewangelicznych w protestantyzmie niemieckim), „Studia teologiczno-historyczne Śląska Opolskiego” 29(2009), s. 245-261.
[8] W latach 1990-1993 systemowej komputeryzacji i wytwarzania katalogów bibliotecznych w formie elektronicznych baz danych rozwijał współpracę z KBN. M. in zrealizował projekt inwentaryzacji Starodruków księgozbioru Biblioteki Głównej Papieskiego Fakultetu Teologicznego i Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu. Zob. T. Fitych, Budowa biblioteki Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu, "Nowe Życie" 4(1986) nr 22, s. 15-16.
[9] T. Fitych, Inizi della missione diplomatica di Giovanni Battista Lancellotti- nunzio apostolico in Polonia (1622-1627), "Lateranum" LXVII(2001) fasc. 1 . s. 71-111; tenże, Biskupi i Senatorowie Duchowni w oczach dyplomacji watykańskiej z połowy XVII w., w: XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, Wrocław 15-19 września 1999 r.), t. III: Przełomy w historii, cz. 1, [Toruń 2002], s. 433-448; tenże, Metoda badań tożsamości nuncjatur apostolskich, w: Nuncjatura Apostolska w Rzeczypospolitej, red. T. Chynczewska-Hennel, K. Wiszowata-Walczak, Białystok 2011, s. 45-59.
[10] T. Fitych, Vademecum po wybranych zagadnieniach wielkich systemów religijnych (do użytku prywatnego studentów WWSSP „Asesor” we Wrocławiu),Wrocław 2011.
[11] T. Fitych, Z badań nad małą architekturą sakralną Dolnej Austrii (Moniholz k/Graibrunn, Waldviertel), „Zeszyty Naukowe WWSZiP” (2009) nr 13, s. 75–93; tenże, Mała architektura sakralna w Europie Środkowej. Specyfika, terminologia, interpretacja, przesłanie, w: Cierpliwość I Miłość, pod Red. Bp. E. Janiaka, ks. W. Irka, PWT we Wrocławiu [2010], s. 245-254.
[12] T. Fitych, Rocznica 270-lecia reerekcji parafii św. Bartłomieja w Czermnej: uwagi do dziejów wsi Malá Čermná, „Perspectiva" 7(2008) nr 1(12), s. 69-89.
[13] A. Herzig, M. Ruchniewicz, Dzieje ziemi kłodzkiej, przełożył z j. niem. V. Grotowicz, Hamburg - Wrocław 2006, ss. 568; Hamburg - Wrocław 2008 wydanie 2, ss. 670;(rec.) ks. T. Fitych, ,,Perspectiva" 7(2008) nr 1(12), s. 274-278; T. Fitych, Mała Ojczyzna – Ziemia Kłodzka i jej sanktuaria maryjne, “Ziemia Kłodzka” (2012) nr 212, s. 6-10.
[14] T. Fitych, Święta przestrzeń kudowskiej Zielonej Doliny - sakralny ogród maryjny z 1887 r., “Ziemia Kłodzka” (210) nr XII (210), s. 14-17; Kapliczka Świętego Jana Chrzciciela w Jakubowicach, “Ziemia Kłodzka” (2010) nr 196, s. 12-15; tenże, Pierwszy Redemptorysta Ziemi Kudowskiej i Dolnego Śląska, “Ziemia Kłodzka” (2009) nr 188, s. 14-15; tenże, Pierwsi Redemptoryści Dolnego Śląska – Bracia Franzowie z Kudowy- Czermnej, “Ziemia Kłodzka” (2009) nr 189, s. 18-19; tenże, Ślązacy Jana Pawła II wyniesieni do chwały ołtarzy, “ZK” (2014) nr 238, s. 16-19; tenże, Czeskie pielgrzymowanie do Wambierzyc, “ZK” (2014) nr 23, s. 10-16; tenżę, Wybitna kudowska pisarka Anna Bernard a ks. Gerhard Hirschfelder, „ZK” (2018) nr 290-291, s. 14-20.
[15] T. Fitych, Specyfika, terminologia i przesłanie małej architektury sakralnej w Europie Środkowej, “Ziemia Kłodzka” (2010) nr 191, s. 32-35; Pionierski szlak kapliczek przydrożnych w Szalejowie Dolnym, “Ziemia Kłodzka” (2013) l nr 232, s. 32-35; T. Fitych [wywiad], Odkrywanie małej architektury sakralnej na podkarpaciu, "ZK"(2013) nr 229, s. 24-27; Dzwonnice i kapliczki przydrożne ziemi kłodzkiej pod lupą badaczy bydgoskiego uniwersytetu (Z doktorem Gerardem Guźlakiem – kulturoznawcą i kampanologiem Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy rozmawia ks. prof. dr hab. Tadeusz Fitych), “ZK” (2014) nr 234-235, s. 4-7.
[16] T. Fitych, Determinanty rozwoju kultury - Nepomuceny Ziemi Kudowskiej (Prace Na Rzecz Rozwoju Turystyki Kulturowej), „Gospodarka, Rynek, Edukacja” (2011) nr 17, s. 35-48.
[17] „Boże Młyny wśród 20 wyróżnionych projektów z okazji 20-lecia Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, “Ziemia Kłodzka” (2012) nr (211), s. 24-27.
[18] T. Fitych, Trzy szlaki wystawy fotografii „Boże Młyny” i jej kontekst kulturowy, “ZK” (2010) nr X- (197), s. 8-9; tenże, Austriacki etap wystawy Gottes Mühlen – Boże Młyny (Nordwald w kraju związkowym Dolna Austria), “ZK” (2010) nr XII- (199), s. 19-22; tenże, Aktualność przesłania wystawy “Boże Młyny” nie tylko w obszarze języka niemieckiego, “ZK” (2010) nr 190, s. 16; 250 dni wystawy “Boże Młyny” księdza prof. Tadeusza Fitych (z ks. prof. nadzw. dr hab. Tadeuszem Fitychem rozmawia Teresa Bazała), “ZK” (2010) nr 190, s. 17-20.
[19] BŁ. Ks. Gerhard Hirschfelder. Bibliografia Publikacji ks. prof. Tadeusza Fitycha (2009-2020), „Ziemia Kłodzka” (2020) nr 302-303, s. 34-35; Twarzą I Siłą Kościoła Są Święci. X rocznica beatyfikacji ks. Gerharda Hirschfeldera. Teresa Bazała rozmawia z ks. prof. dr. hab. Tadeuszem Fitychem, „Ziemia Kłodzka” (2020) nr 302-303, s. 26-33.